Symbool | Ba | Protonen/elektronen | 56 |
---|---|---|---|
Groep | 2 | Isotopen | 130Ba, 132Ba, 134Ba, 135Ba, 136Ba, 137Ba, 138Ba |
Periode | Elektronenconfiguratie | [Xe] 6s2 | |
Blok | s | Elektronegativiteit | 1,0 (Pauling) |
Bij kamertemperatuur | vast | Atoomstraal | 217 10-12m |
Dichtheid | 3500 kg m-3 | Relatieve atoommassa | 137.34 |
Smeltpunt | 727 oC (1000 K) |
Soortelijke warmte | J kg-1K-1 |
Kookpunt | 1897 oC (2170 K) |
Warmtegeleidingscoëfficiënt | W m-1K-1 |
Gasvanger radiobuis
Barium dient als gasvanger (getter) in luchtledige elektronenbuizen (bekend van de 'ouderwetse' radiobuizen). Het bindt zuurstof, stikstof en waterstof. De damp van barium reageert met deze restgassen en de hierbij gevormde vaste stoffen zetten zich als spiegel op de glaswand af.
Smeermiddel(additief)
Bariumstearaat en bariumlauraat worden gebruikt als smeermiddel in vliegtuigen en vrachtwagens en in de industrie. Ze zijn bestand tegen relatief hoge temperaturen (tot ca. 150 °C).
Vul- en kleurstof voor papier
Het papierpigment 'blanc fixe' heet ook wel permanent wit of barietwit - dat laatste omdat het voornamelijk uit bariumsulfaat (BaSO4) bestaat. Dat is bestand tegen licht en lucht en dient behalve als pigment ook als vulstof. Je vindt het ook in fotografisch papier (vanwege het grote reflecterende vermogen), in katoen, behangselpapier, verf, kunststof, rubberartikelen, glas, kit en sierpleister.
Vuurwerk
Bariumchromaat (BaCrO4) zorgt in vuurwerk voor een speciale groene kleur. Bariumnitraat (Ba(NO3)2) is om die reden vaak in Bengaals vuur te vinden. Ook bariumchloraat (Ba(ClO3)2) wordt veel in vuurwerk toegepast. Het dient dan ook als zuurstofleverancier. In lichtkogels dient bariumperoxide (BaO2) als oxidator.
Maagfoto
Bariumpap (BaSO4) is een veelgebruikt contrastmiddel voor het maken van röntgenfoto's bij onderzoek van het spijsverteringskanaal.
Glas
Bariumverbindingen (oxides, hydroxides en carbonaten) verhogen de brekingsindex en hardheid van het glas. Dit glas wordt gebruikt voor glasvezelkabels, breekbare lampen en speciale lenzen. Ook remt bariumglas de röntgenstraling; het is daarom te vinden in 'ouderwetse' beeldschermen en TV's met een kathodestraalbuis. Bariumglas is ook een alternatief voor kristalglas in kroonluchters.
Pigment
Diverse bariumverbindingen dienen als pigment. Barietgeel (BaCrO4) is te vinden in glas, keramiek en porselein. Voor wit keramiek wordt onder meer bariumcarbonaat (BaCO3) gebruikt. Het verfpigment lithopoonwit is een mengsel van bariumsulfaat (BaSO4) en zinkzulfide (ZnS). Het maakt verf ongevoelig voor de inwerking van zwavelverbindingen.
Boormodder
Bij olie- en gasboringen wordt -boormodder- gebruikt, een geconcentreerde oplossing van bariet (bariumsulfaat, BaSO4) met een hoge dichtheid. Ze zorgen voor een voldoende hoge spoelingsdruk onderin het boorgat. Tachtig procent van het geproduceerde bariet wordt hiervoor gebruikt.
Meer toepassingen
Als element en in legeringen
- desoxidatiemiddel bij staalbereiding
- harden van lood (bv voor accu's)
In verbindingen
- betontoevoeging (voor afscherming in kernreactoren) BaSO4
- bleekmiddel voor stro, zijde BaO2
- droogmiddel BaO
- explosieven BaO2
- fruit- en wijnbouwbeschermingsmiddel bariumpolysulfiden
- gasdroogmiddel Ba(ClO4)2
- harden van staal BaCl2
- keramiek BaCO3
- BaTiO3
- keramische magneet bariumferriet
- licht- en warmtebescherming in kunststoffen BaO
- lucifers BaCrO4
- ontkleuring van loodglas BaO2
- rattengif BaCO3
- reinigen van olie Ba(OH)2
- scheerpoeder BaS
- waterafstotend maken van textiel bariumstearaat
- waterontharder BaCl2, Ba(OH)2