Symbool | Be | Protonen/elektronen | 4 |
---|---|---|---|
Groep | 2 | Isotopen | 9Be |
Periode | Elektronenconfiguratie | [He] 2s2 | |
Blok | s | Elektronegativiteit | 1,5 (Pauling) |
Bij kamertemperatuur | vast | Atoomstraal | 112 10-12m |
Dichtheid | 1850 kg m-3 | Relatieve atoommassa | 9.0122 |
Smeltpunt | 1287 oC (1560 K) |
Soortelijke warmte | 1800 J kg-1K-1 |
Kookpunt | 2471 oC (2744 K) |
Warmtegeleidingscoëfficiënt | 170 W m-1K-1 |
Spiegels ruimtetelescoop
Beryllium combineert een laag gewicht met hoge mechanische stabiliteit bij lage temperaturen. Daarom zijn de spiegels van de James Webb ruimtetelescoop gefabriceerd uit beryllium (voorzien van een goudcoating). De telescoop zal vanaf 2018 de bekende Hubble telescoop opvolgen. De primaire spiegel (doorsnede: 6,3 meter) is opgebouwd uit achttien zeshoekige berylliumdelen.
High tech toepassingen
De ruimtetelescoop is een typisch voorbeeld van een product waar prestatie boven prijs gaat. Zo zijn er meer toepassingen voor beryllium in defensie en in lucht- en ruimtevaart. Het materiaal wordt er gebruikt voor lichtgewicht structurele onderdelen en hitteschilden in supersonische vliegtuigen, geleide raketten, de Space Shuttle en in satellieten.
Röntgenbuisvenster
Vanwege de lage elektronendichtheid laat beryllium goed röntgenstralen door. Dat maakt het metaal geschikt voor toepassing als venster in röntgenbuizen. Zo'n venster moet sterk genoeg zijn om het vacuüm in stand te houden, maar dun genoeg om de straling door te laten. Vergeleken met aluminium, ook een licht en sterk constructiemateriaal, is de röntgentransparantie een factor 17 beter.
(Horloge)veer
Een legering van koper met 2% beryllium en 0,4% nikkel of kobalt is antimagnetisch en zeer slijtvast. Het is daardoor zeer geschikt voor toepassing als horlogeveer.
Vonkvrij gereedschap
Legeringen van koper met een paar procent beryllium zijn bijzonder geschikt voor de vervaardiging van vonkvrij slaggereedschap, bijvoorbeeld voor gebruik in een vuurwerkfabriek of olieraffinaderij. Dergelijke legeringen zijn niet-magnetisch, slijtvast en goed bestand tegen oxidatie. De eigenschappen zijn vergelijkbaar met die van het hardste staal.
Luidspreker
Het lage gewicht en de grote stijfheid van beryllium maken het geschikt voor gebruik als hogetonenluidspreker (tweeter). Nadelen zijn daarbij de prijs, de relatief slechte bewerkbaarheid (het is vrij bros) en het mogelijk giftige bewerkingsafval. Je vindt beryllium daarom vooral in top-luidsprekersystemen voor thuisgebruik en in professionele toepassingen.
Meer toepassingen
Als element en in legeringen
- Legering met ca. 50% Ti: Compressor, schoepas
- Hoogwaardige legeringen met Hf, Ta, Nb en W
- Moderator (neutronenremmer) in kerncentrales
- Roestvrij staal (kleine hoeveelheden in Ni- en Cr-houdend staal)
- Rotorbladen voor helikopters
In verbindingen:
- fluorescentielamp BeO
- gaslampen Be(NO3)2
- glas BeF2
- glas dat UV- en röntgenstralen doorlaat LiBeB4O7
- keramisch materiaal voor (vliegtuig)bougies BeO
- keramisch materiaal voor ruimtevaart (o.a. hittebestendige tegels) BeO