| Symbool | Cd | Protonen/elektronen | 48 |
|---|---|---|---|
| Groep | 12 | Isotopen | 106Cd, 108Cd, 110Cd, 111Cd, 112Cd, 114Cd |
| Periode | Elektronenconfiguratie | [Kr] 5s2 4d10 | |
| Blok | d | Elektronegativiteit | 1,5 (Pauling) |
| Bij kamertemperatuur | vast | Atoomstraal | 149 10-12m |
| Dichtheid | 8650 kg m-3
| Relatieve atoommassa |
112.4 |
|
| Smeltpunt | 321 oC (594 K) |
Soortelijke warmte | J kg-1K-1 |
| Kookpunt | 767 oC (1040 K) |
Warmtegeleidingscoëfficiënt | W m-1K-1 |
Zonnecellen
Zonnecellen met cadmiumtelluride (CdTe) en cadmiumsulfide (CdS) zijn vooral in grote, multi-kilowatt systemen aan een opmars bezig. Ze concurreren in deze toepassing zowel in prijs als efficiëntie met de bekende zonnepanelen gebaseerd op silicium. De cellen zijn opgebouwd uit meerdere dunne lagen, desgewenst aangebracht op een flexibel dragermateriaal.
Sprinkler
Cadmium heeft al een relatief laag smeltpunt, maar in combinatie met andere metalen zijn legeringen te maken die bij nog veel lagere temperaturen vloeibaar worden. In sprinklerinstallaties gebruikt men een smeltdraad of smeltplaatje uit een mengsel van bismut, lood, cadmium, en tin in een verhouding van ongeveer 4:2:1:1 Bij een temperatuur rond 50 °C smelt het metaal en stroomt het water door de sprinkler-sproeikop.
Kernreactor regelstaaf
Cadmium (113Cd) heeft een goed adsorptievermogen voor neutronen en is daardoor - gelegeerd met andere metalen zoals indium, zilver en seleen - geschikt als regelstaaf in kernreactoren. Ook staven van cadmiumfluoride (CdF2) worden gebruikt om de neutronendichtheid te regelen.
Lichtmeter
Lichtmeters (bijvoorbeeld in de fotografie) zijn gebaseerd op materialen die elektronen afgeven als er licht opvalt, of waarvan de weerstand verandert. Cadmiumsulfide (CdS), -selenide (CdSe) en -telluride (CdTe) zijn halfgeleidermaterialen die hiervoor geschikt zijn. Cadmiumsulfide wordt vanwege deze eigenschap ook toegepast in fotokopieermachines.
Oplaadbare batterij
In de oplaadbare nikkel-cadmiumbatterij vindt de stroomlevering plaats via de volgende reactie:
Cd + 2 NiO(OH) + 2 H2O --> Cd(OH)2 + 2 Ni(OH)2 (in 20 % KOH)
Bij opladen verloopt de reactie in omgekeerde volgorde. De ontladingsspanning bedraagt ca. 1,2 V
Voor toepassingen waarbij een iets hogere spanning vereist is en wat meer vermogen is de batterij minder geschikt. Een nadeel is ook het "geheugen" van de batterij, dat er voor zorgt dat bij voortdurend te vroeg opladen de effectieve gebruikstijd sterk terugloopt. De batterij heeft daarom flink terrein moeten prijsgeven aan de nikkel-metaalhydride en de lithium-ion batterij.
Bescherming tegen corrosie
Net als zink beschermt een dun laagje cadmium het onderliggende metaal tegen oxidatie. Vooral in veeleisende toepassingen, zoals bevestigingsmaterialen in de luchtvaart geeft men de voorkeur aan cadmium boven zink vanwege de superieure eigenschappen.
Pigment: email, keramiek, olieverf
Cadmiumsulfide (?-CdS) is een geel pigment, bekend als cadmiumgeel. Het zeer stabiel en lichtecht. Schilders als Van Gogh, Monet en Matisse maakten er gebruik van. Het kwam pas in de tweede helft van de negentiende eeuw beschikbaar. De aanwezigheid van het pigment in schilderijen van een eerdere datum duidt op vervalsing.
Het gebruik van cadmiumsulfide in verf en kunststof (denk aan de bekende gele bierkratten) is teruggedrongen vanwege de gezondheidsrisico's.
Meer toepassingen
Als element en in legeringen
- elektrische contacten (met Ag, Cu of Zn)
- laagsmeltende legeringen voor soldeer (cadmium is een zeer zacht metaal; het is gemakkelijk met een mes te snijden)
In verbindingen
- halfgeleiders CdO, CdSe, CdTe
- katalysator voor het hydrogeneren onverzadigde vetten CdO
