| Symbool | No | Protonen/elektronen | 102 |
|---|---|---|---|
| Groep | 16 | Isotopen | |
| Periode | Elektronenconfiguratie | [Rn] 7s2 5f14 | |
| Blok | d | Elektronegativiteit | (Pauling) |
| Bij kamertemperatuur | Atoomstraal | 10-12m | |
| Dichtheid | kg m-3
| Relatieve atoommassa |
257 |
|
| Smeltpunt | oC ( K) |
Soortelijke warmte | J kg-1K-1 |
| Kookpunt | oC ( K) |
Warmtegeleidingscoëfficiënt | W m-1K-1 |
Nobelium heeft geen toepassingen.
Dit element is vernoemd naar Alfred Nobel, de uitvinder van het dynamiet en grondlegger van de Nobelprijzen. De naam werd voorgesteld door onderzoekers van het Nobel instituut in Stockholm (Zweden), die als eersten de eerste synthese van het element claimden. Deze claim hebben ze later weer moeten intrekken.
In 1957 beschoten de Zweedse natuurkundigen (samen met collega's uit Engeland en de Verenigde Staten) een target van 244Cm met 13C4+-ionen. Zij veronderstelden daarmee nobelium te hebben gemaakt volgens de reactie:
244
96Cm + 13
6C --> 253
102No + 4n
Dit kon echter nergens ter wereld gereproduceerd worden.
Wie dan wel als eerste nobelium wist te maken leidde tot een verhitte discussie tussen Russen en Amerikanen.
In Amerika claimden Glenn T. Seaborg, Albert Ghiorso (foto), John R. Walton en Torbjørn Sikkeland in 1958 de synthese van nobelium. Zij beschoten een target van curium met koolstof-11 en koolstof-12 ionen in hun nieuwe lineaire deeltjesversneller van de Universiteit van Californië in Berkeley, de HILAC (heavy ion linear accelerator). Ze dachten in eerste instantie nobelium-254 te hebben gemaakt maar concludeerden later dat het om nobelium-252 ging volgens
De Amerikaanse groep erkende de claim van de Zweden niet maar nam wel de voorgestelde naam nobelium over.
Vrijwel gelijk met de Amerikanen waren ook Russische onderzoekers onder leiding van Georgy N. Flerov (foto) bezig met experimenten in hun deeltjesversneller in Dubna (nabij Moskou). Zij voerden verschillende experimenten uit die verschillende isotopen van nobelium voortbrachten. Daarvan wisten ze ook de radioactieve vervalreeksen in kaart te brengen. De Russen wilden het element joliotium noemen, naar de kerngeleerden Frédéric Joliot-Curie en zijn vrouw Iréne Joliot-Curie (de dochter van Marie Curie).
De Russen publiceerden hun resultaten pas in 1966, dus ruimschoots na de Zweden en de Amerikanen. Toch honoreerde de commissie van de samenwerkende internationale chemie- en natuurkundeorganisaties IUPAC en IUPAP in 1992 de Russische claim. Het belangrijkste argument was dat de Russen in hun experimenten het meest overtuigend het bestaan van nobelium hadden aangetoond.
Het Russische voorstel om element 102 joliotium te noemen werd echter niet gehonoreerd aangezien het in de literatuur al als nobelium bekend stond. Pas in 1997 werd officieel tot die naam besloten.
Nobelium komt niet voor in de natuur.
De Amerikaanse ontdekkers beschoten een target van curium met koolstof-11 en koolstof-12 ionen in hun nieuwe lineaire deeltjesversneller van de Universiteit van Californië in Berkeley, de HILAC (heavy ion linear accelerator). Ze dachten in eerste instantie nobelium-254 te hebben gemaakt maar concludeerden later dat het om nobelium-252 ging volgens
