Symbool | Te | Protonen/elektronen | 52 |
---|---|---|---|
Groep | 16 | Isotopen | 120Te, 122Te, 123Te, 124Te, 125Te, 126Te, 128Te, 130Te |
Periode | Elektronenconfiguratie | [Kr] 5s2 4d10 5p4 | |
Blok | p | Elektronegativiteit | 2,0 (Pauling) |
Bij kamertemperatuur | vast | Atoomstraal | 137 10-12m |
Dichtheid | 6240 kg m-3 | Relatieve atoommassa | 127.6 |
Smeltpunt | 450 oC (723 K) |
Soortelijke warmte | J kg-1K-1 |
Kookpunt | 988 oC (1261 K) |
Warmtegeleidingscoëfficiënt | W m-1K-1 |
Bescherming lood in accu
Het toevoegen van een kleine hoeveelheid telluur beschermt lood tegen de corrosieve werking van accuzuur. Bovendien verhoogt het legeren met telluur de hardheid van het metaal.
Draaistaal
Om staal geschikt te maken voor verwerking ('verspanen') op een draaibank, legeert men het met ongeveer 1 % telluur. Dit zogenaamde 'draaistaal' wordt onder andere gebruikt voor krukassen in automotoren en in onderdelen voor versnellingsbakken. Ook de verwerkbaarheid van koper en lood is te verbeteren door toevoeging van telluur. Deze legeringen worden wel 'automatenkoper' genoemd.
Detonator
In detonators, waarvan het tijdstip van ontsteking iets mag variëren, wordt zeer fijn verdeeld telluur als reductor gebruikt, in combinatie met een sterke oxidator, bijvoorbeeld bariumperoxide.
Weerstandsdraad
Telluur beïnvloedt het geleidingsvermogen (zowel voor warmte als voor een elektrische stroom) van een groot aantal legeringen. Je vindt het onder andere in weerstandsdraad.
Vulkaniseren rubber
Bij het vulkaniseren van rubber gebruikt men telluurdiethyldithiocarbamaat {Te[S2CN(C2H5O)2]4} als katalysator. Dit resulteert in goede elastische eigenschappen van het rubber bij hogere temperatuur en een verbetering van de hittebestendigheid. Voor dat laatste wordt ook wel telluurdioxide toegevoegd. Zie voor het vulkaniseren van rubber ook element 16: Zwavel.
Zonnecellen
Zonnecellen met cadmiumtelluride (CdTe) en cadmiumsulfide (CdS) zijn vooral in grote, multi-kilowatt systemen aan een opmars bezig. Ze concurreren in deze toepassing zowel in prijs als efficiëntie met de bekende zonnepanelen gebaseerd op silicium. De cellen zijn opgebouwd uit meerdere dunne lagen, desgewenst aangebracht op een flexibel dragermateriaal.
Meer toepassingen
Als element en in legeringen
- halfgeleider
- katalysator bij de bereiding van etheenoxide (tussenstap voor de bereiding van glycol, de basisstof voor antivries)
- kopieerapparatuur (met Se)
- thermokoppel (Te/Pb; zie 94 - Plutonium).
In verbindingen
- coating voor metaal (goudkleur) Na2TeO3, Na2TeO4
- fungicide, algicide, parasiticide alkyltelluride
- geneesmiddel
- bestrijding huidziekten (o.a. lepra) dialkyltelluride
- behandeling van (hoofd)huidaandoeningen TeO2 - halfgeleider Bi2Te3
- IR-diode en -detectie, laserdiode PbTe, CdTe
- katalysator voor de bereiding van naftaleen TeO2
- pigment voor keramiek en glas TeO2
- speciaal glas voor infraroodapparatuur TeO2
- thermo-element Bi2Te3, PbTe, CdTe
- zonnecel CdTe